Transformacja energetyczna znacznie przyśpieszyła. Dzięki ogromnemu spadkowi kosztów energetyki słonecznej i wiatrowej na lądzie, w coraz większym stopniu technologie te są wybierane przez sektor prywatny i gospodarstwa domowe jako inwestycja, która umożliwia osiąganie znacznych oszczędności. W ostatnich latach rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) był jednak uzależniony od polityki państwa i wprowadzanych systemów wsparcia. Miały one umożliwić Polsce realizację tzw. celu OZE. Zgodnie z nim w 2020 r. OZE miały odpowiadać za 15% w końcowym zużyciu energii brutto[1]. Według naszych szacunków do osiągnięcia celu jest jeszcze daleko – w 2019 roku wyniósł on jedynie 11,5 % i wszystko wskazuje na to, że i w tym roku wynik 15% jest poza zasięgiem.

Elektryfikacja wyznacza kierunek nieuchronnych zmian w wielu obszarach naszego życia, m.in. w transporcie i ciepłownictwie. Ten kierunek wymusi ściślejszą współpracę różnych sektorów gospodarki z przyszłym, całkowicie odmiennym od dzisiejszego systemem elektroenergetycznym. Integracja trzech gałęzi — transportu, ciepłownictwa i elektroenergetyki jest nową koncepcją funkcjonowania całego rynku energii. Jak może on wyglądać w 2050 roku? Jak konieczne zmiany przybliżą Polskę do celu neutralności klimatycznej? Forum Energii w nowej analizie przekonuje, że dobra strategia łączenia sektorów to korzyści dla polskiej gospodarki i społeczeństwa.

Ciepłownictwo i my wszyscy w Polsce mamy problem. Ogrzewając domy opieramy się na technologiach z lat 50 i 60-tych ubiegłego wieku. Zimą mamy najgorszej jakości powietrze w Unii Europejskiej. Społeczeństwo ponosi ogromne koszty zanieczyszczenia powietrza – rocznie płacimy naszym zdrowiem 120 mld zł. Korzystamy przede wszystkim z węgla, którego zaczyna nam brakować, a do tego płacimy koszty uprawnień do emisji CO2. Co dalej? Czy koronawirus oznacza koniec marzeń o czystym powietrzu i koniec inwestycji w nowoczesne technologie? Wprost przeciwnie. Właśnie teraz powinniśmy stawiać na źródła odnawialne.

Pakiet rozwiązań dla gospodarki przygotowany przez Forum Energii i Lewiatana. Forum Energii i Konfederacja Lewiatan apelują o wprowadzenie pakietu „Impuls energii dla Polski”, którego celem jest zmobilizowanie dostępnych środków publicznych i prywatnych na energetyczną modernizację kraju. Realizacja „Impulsu energii dla Polski” pobudzi inwestycje o łącznej wartości ponad 580 mld zł, co przełoży się na powstanie 240 tys. nowych miejsc pracy. inwestycje w sektorze energii powinny być elementem strategii wychodzenia z kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa.

Po kilku tygodniach pandemii w Polsce wiemy już na pewno, że wirus zainfekuje gospodarkę, nawet jeśli my sami się go w końcu pozbędziemy. W wielu obszarach trzeba działać szybko. Ale trzeba także pomyśleć o odbudowie gospodarczej, w której niskoemisyjna transformacja energetyki musi zająć centralne miejsce. To właśnie jest czas na odważne decyzje, dotychczas odkładane na później. Już dziś trzeba zapowiedzieć strategiczną przebudowę sektora, żeby pomóc społeczeństwu wyjść z kryzysu i zapewnić długofalowe korzyści.

Polska jako jedno z kilku państw członkowskich Unii Europejskiej prawdopodobnie nie zrealizuje na czas swojego krajowego celu wyznaczonego na poziomie 15% udziału energii odnawialnej w 2020 r[1]. Jednak pomimo istnienia możliwości nakładania sankcji za niewykonanie krajowych zobowiązań, w tym kar finansowych, Komisja Europejska nie jest zainteresowana karaniem państw dla samego karania. Potencjalne konsekwencje dla krajów spóźniających się z realizacją wyznaczonych celów na rok 2020 należy rozumieć raczej jako środek mobilizujący do nadgonienia zaległości, ale także do zwiększenia ambicji działań pozwalających zrealizować drugi z unijnych celów OZE – ten wyznaczony w horyzoncie roku 2030.

Wiatraki na morzu są wciąż odległą perspektywą, mimo że pierwsze pozwolenia lokalizacyjne zostały wydane w 2012 r. Po wielu latach w końcu przygotowano projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, który ma przyspieszyć rozwój offshore w Polsce. 14 lutego zakończył się okres konsultacji społecznych projektu ustawy i jest szansa na zakończenie prac legislacyjnych do połowy 2020 roku. Czy proponowane rozwiązania są wystarczające i spełnią swój cel?

Maraton aukcyjny OZE za nami i wreszcie poznaliśmy jego końcowy rezultat. W ciągu trzech tygodni przeprowadzono dwanaście aukcji dla różnych koszyków technologicznych, dla nowych i już istniejących instalacji. Zakontraktowano 90,3 TWh nowej, zielonej energii elektrycznej na 15 lat o wartości 20,2 mld zł. Aż 86% z tego wolumenu będzie zakupiona po cenach niższych niż te, które aktualnie dominują na hurtowym rynku energii elektrycznej. To jest kolejne potwierdzenie, że odnawialne źródła energii mogą śmiało konkurować z elektrowniami konwencjonalnymi bez dodatkowego wsparcia.

W Polsce właśnie osiągnęliśmy 1 GW mocy w instalacjach fotowoltaicznych. Ich tempo wzrostu przyspieszyło w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Przy zwiększającej się atrakcyjności ekonomicznej fotowoltaiki, już nie zastanawiamy się czy ten rozwój będzie kontynuowany, ale jakie są jego granice. Jedno jest pewne – na kolejny gigawat będziemy czekali znacznie krócej i będzie co najmniej kilka motorów tego wzrostu.

Rozpoczynamy wdrażanie nowych unijnych regulacji energetycznych. Czy pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” uzdrowi polską energetykę i da jej impuls do rozwoju? Jak na zmianach może skorzystać odbiorca energii? W raporcie Małymi krokami do wielkich zmian Forum Energii analizuje zapisy Pakietu i ich konsekwencje dla Polski.